Een ethisch dilemma is als je voor een moeilijke keuze staat waarbij je niet zeker weet wat de juiste beslissing is. Het gaat over wat wel en niet goed is om te doen, en soms zijn er geen eenvoudige antwoorden.
Stel je voor:
- Een Siamese tweeling wordt geboren. Deze baby’s zijn met elkaar vergroeid en delen belangrijke organen. De organen zitten precies in het midden, dus het is lastig te bepalen aan wie ze toebehoren. De dokter moet beslissen: doet hij niets en sterven beide kinderen, of opereert hij en redt hij één kind, maar zal het andere kind sterven? Dit is een groot ethisch dilemma.
- Op de werkvloer kun je ook met morele dilemma’s te maken krijgen. Bijvoorbeeld: je bent psycholoog en een patiënt vertelt jou dat hij een aanslag gaat plegen. Aan de ene kant mag je dit niet naar buiten brengen vanwege je beroepsgeheim. Aan de andere kant wil je een grote groep mensen beschermen. Wat zou jij doen?
Dus, een ethisch dilemma gaat over moeilijke keuzes waarbij verschillende waarden en belangen met elkaar botsen. Het is belangrijk om goed na te denken en een weloverwogen beslissing te nemen.
Zes dilemma’s
- Bias (mening gebaseerd een vooroordeel) en Discriminatie:
- AI-systemen kunnen onbedoelde vooroordelen bevatten, omdat ze worden getraind op historische gegevens. Dit kan leiden tot discriminatie op basis van ras, geslacht of andere kenmerken.
- Stel je voor dat een AI-systeem mensen beoordeelt voor een baan. Als het systeem onbewust een voorkeur heeft voor mannen, kan dit oneerlijk zijn voor vrouwen die ook gekwalificeerd zijn.
- Dilemma: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat AI-systemen eerlijk en zonder vooroordelen werken?
- Privacy en Gegevensbescherming:
- AI verwerkt enorme hoeveelheden persoonlijke gegevens. Denk aan foto’s, berichten en zoekopdrachten die we online delen. Maar hoe beschermen we onze privacy?
- Stel je voor dat een slimme assistent al je gesprekken opneemt. Hoe zorgen we ervoor dat deze gegevens veilig blijven en niet misbruikt worden?
- Dilemma: Hoe beschermen we de privacy van individuen terwijl we AI gebruiken?
- Verantwoordelijkheid en Aansprakelijkheid:
- Wie is verantwoordelijk als een AI-systeem een fout maakt? De ontwikkelaar, de gebruiker of het systeem zelf?
- Stel je voor dat een zelfrijdende auto een ongeluk veroorzaakt. Wie is dan schuldig? De programmeur, de autofabrikant of de auto zelf?
- Dilemma: Hoe bepalen we aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid in geval van AI-gerelateerde incidenten?
- Autonomie en Menselijke Controle:
- AI kan autonome beslissingen nemen zonder menselijke tussenkomst. Dit roept vragen op over wie de controle heeft.
- Stel je voor dat een robot zelfstandig medicijnen voorschrijft. Hoe zorgen we ervoor dat mensen nog steeds de baas zijn?
- Dilemma: Hoe behouden we menselijke controle over AI-systemen?
- Werkloosheid en Sociale Impact:
- AI kan banen automatiseren, wat kan leiden tot werkloosheid. Tegelijkertijd kan het nieuwe kansen creëren.
- Stel je voor dat robots al het saaie werk doen. Wat betekent dat voor mensen die nu die banen hebben?
- Dilemma: Hoe balanceren we economische efficiëntie met sociale gevolgen?
- Transparantie en Uitlegbaarheid:
- AI-algoritmen zijn vaak complex en moeilijk te begrijpen. Hoe kunnen we transparantie en uitlegbaarheid bevorderen?
- Stel je voor dat een chatbot advies geeft over gezondheid. Hoe leggen we uit waarom het bepaalde aanbevelingen doet?
- Dilemma: Hoe leggen we beslissingen van AI-systemen begrijpelijk uit aan gebruikers?